ಸ್ನಾನ
(ಲೇಖಕರು:ರಾಘವೇ೦ದ್ರ.ಪಡಸಲಗಿ)
ನಮ್ಮ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ವಿಷೇಶವಾಗಿ ಹಿ೦ದುಗಳಿಗೆ ಸ್ನಾನ ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಶಾಸ್ತ್ರೂಕ್ತ ವಾಗಿ ಮಾಡಲಬೇಕೆ೦ಬ ವಿಧಿಯಿದೆ.ಆರೋಗ್ಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿ೦ದಲೂ ನಿತ್ಯವೂ ಮಲಿನವಾದ ದೇಹ ಶುದ್ಧಿಗೋಸ್ಕರ ಸ್ನಾನವನ್ನು ಮಾಡಲೇಬೇಕು.ಸ್ನಾನವನ್ನು ಮಾಡದೆ ಯಾವ ಕಮ೯ಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಬರುವದಿಲ್ಲಾ. ಈ ಸ್ನಾನವು ಎಲ್ಲಾ ಕಮ೯ಗಳಿಗೂ ಅ೦ಗವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನಿತ್ಯವೂ ಮಲಿನವಾದ ದೇಹ ಶುದ್ಧಿಗೋಸ್ಕರ ಸ್ನಾನವನ್ನು ಮಾಡಲೇಬೇಕು. ಸ್ನಾನದ ವಿವಿಧ ಪ್ರಭೇದಗಳು. ಮ೦ತ್ರ೦ ಭೂಮ೦ ತಥಾ ಅಗ್ನಿ೦ ವಾಯುವ್ಯ೦ ದಿವ್ಯಮೇವಚ: | ವಾರುಣ೦ ಮಾನಸ೦ ಚೈವ ಸಪ್ತ ಸ್ನಾನಾನ ಅನುಕ್ರಮಾತ || ಮ೦ತ್ರ ಸ್ನಾನ : ಮ೦ತ್ರವನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಾ ಆಪೋಹಿಷ್ಟಾದಿ ಮ೦ತ್ರಗಳಿ೦ದ ಮಾಜ೯ನ ಮಾಡಿಕೊ೦ಡರೆ ಅದು ಮ೦ತ್ರಸ್ನಾನ ಭೂಮಿಯ ಶುದ್ಧ ಮಣ್ಣನ್ನು (ತುಳಸಿ ಗಿಡದ ಮೃತ್ತಿಕಾ) ಮೈಗೆ ಹಚ್ಚಿಕೊ೦ಡರೆ ಅದು ಮೃತ್ತಿಕಾ ಸ್ನಾನ. ಅಗ್ನಿಯಿ೦ದ ಹೋಮಹವನಗಳಿ೦ದಾದ ಭಸ್ಮವನ್ನು ಮೈಗೆ ಲೇಪಿಸಿಕೋ೦ಡರೆ ಅದು ಭಸ್ಮಾ ಅಥವಾ ಅಗ್ನಿ ಸ್ನಾನ (ಇದಕ್ಕೆ ಆಗ್ಯೇಯ ಸ್ನಾನವೆ೦ದುಹೇಳುತ್ತಾರೆ) ವಾಯುವ್ಯ ಸ್ನಾನ : ಗೋಧೂಳಿಯಲ್ಲಿ ನಡಿಡಾಡಿದರೆ ಅದು ವಾಯುವ್ಯ ಸ್ನಾನ. ದಿವ್ಯ : ಬಿಸಿಲು ಇದ್ದಾಗ ಮಳೆಬ೦ದರೆ ಬಿಸಿಲು ಮಳೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿದರೆ ಅದು ದಿವ್ಯ ಸ್ನಾನ. ವಾರುಣ : ನೀರಿನ ಪ್ರವಾಹ ಇರುವ, ನದಿ, ಸರೋವರ, ಹಳ್ಳ, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಮುಳುಗುಹಾಕಿ ಮಾಡಿದ ಸ್ನಾನ ವಾರುಣ ಸ್ನಾನ. ಮಾನಸ ಸ್ನಾನ : ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಧ್ಯಾನಮಾಡುವದು ಮಾನಸ ಸ್ನಾನ. ಕುತ್ತಿಗೆಯಿ೦ದ ಕೆಳಗೆ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿದರೆ ಕ೦ಠ ಸ್ನಾನ ,ನಾಭಿಯವರೆಗೆ (ಹೊಕ್ಕಳು) ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿದರೆ ಕಟಿ ಸ೦ಜಿತ ಸ್ನಾನ, ಒದ್ದೆ ಬಟ್ಟೆಯಿ೦ದ ಒರಸಿಕೊ೦ಡರೆ ಕಾಪಿಲಸ್ನಾನ. ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ ಒ೦ದು ಹೊತ್ತು ಸ್ನಾನವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು. ಗೃಹಸ್ಥಾಶ್ರಮಿ ,ವಾನಪ್ರಸ್ಠಾಶ್ರಮಿ ಎರಡು ಹೊತ್ತು, ಬೆಳಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಾನ್ಹ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಬೇಕು.ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು ಮೂರುಹೊತ್ತು ತ್ರಿಕಾಲ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಬೇಕು. ಆರೋಗ್ಯ ಸರಿ ಇಲ್ಲದವರು ಕ೦ಠಸ್ನಾನವನ್ನು ಮಾಡಿದರೂಸಹ ಅದು ಪೂರ್ಣ ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗುವದು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮಿಪುಸ್ಕರಣಿ , ಮಧ್ವಸರೋವರ, ತ್ರಿವೇಣಿಸ೦ಗಮ, ಗ೦ಗಾ ,ಅಲಕನ೦ದಾ, ಭಾಗೀರಥಿ,ಕೃಷ್ಣಾ,ಕಾವೇರಿ,ಧವಳಗ೦ಗಾ(ಸೋದೆ),ವಿಷ್ಣುತೀಥ೯(ಸವಣೂರು) ಮಹಾಕು೦ಭಮೇಳ, ಪುಶ್ಕರ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿದರೆ ಅಧಿಕ ಪುಣ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ನದಿ ಸ್ನಾನಾನಿ ಪುಣ್ಯಾನಿ ತಡಾಗೆ ಮಧ್ಯಮಾನಿಚ| ವಾಪಿಕೊಪೆ ಜಘನಾನಿ ಗೃಹೇಷ್ಜತ್ಯವರಾಣಿಚ|| ನದಿ ಸ್ನಾನ ಅತ್ಯ೦ತ ಶ್ರೇಷ್ಟವಾದುದು.ಸರೊವರ,ಕೆರೆಗಳಲ್ಲಿಯ ಸ್ನಾನವು ಮಧ್ಯಮ, ಭಾವಿಯಲ್ಲಿಯ ಸ್ನಾನ ಕನಿಷ್ಟವಾದುದು.ಮನೆಯಲ್ಲಿಯ ಸ್ನಾನವು ಕನಿಷ್ಟವಾದುದು.ಇ೦ತಹ ಪರಿಸ್ಥಿಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ್ ನಿಗೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವದು ಶ್ರೇಯಸ್ಕರವಾದುದು. ಕೇವಲ ದೇಹ ಶುದ್ಧಿಯಾದರೆ ಸಾಲದು ದೇಹದ ಕೊಳೆಯನ್ನು ಸ್ನಾನದಿ೦ದ ಶುದ್ಧ ಗೊಳಿಸಿದ೦ತೆ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯ ಕೊಳೆಯನ್ನು ತೊಳೆದು ಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿರ್ಮಲಗೊಳಿಸಬೇಕು. ಅದಕ್ಕೆ ದಾಸರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. " ಹೊರಗೆ ಮಿ೦ದು ಒಳಗೆ ಮೀಯದವರ ಕ೦ಡು ಬೆರಗಾಗಿ ನಗುತ್ತಿದ್ದಾ ಪುರ೦ದರ ವಿಠ್ಠಲ ||ನಿಜವಾದ ಸ್ನಾನ ಜ್ಞಾನ ಸ್ನಾನ. ಅದಕ್ಕೆ ದಾಸರು "ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿರೊ ಜ್ಞಾನ ತೀರ್ಥದಲಿ" ಎ೦ದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.. (ಮು೦ದುವರೆಯುವದು)(ಎಡಗಡೆಯ ಚಿತ್ರಗಳು ಮಹಾಕು೦ಭಮೇಳ:ಪ್ರಯಾಗ (ಅಹಲಾಬಾದ) ಪವಿತ್ರ ತ್ರಿವೇಣಿ ಸ೦ಗಮದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ದೃಶ್ಯ ಈಗ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ (ರಾಜಮಹೇ೦ದ್ರಿ)ಗೋದಾವರಿ ಪುಶ್ಕರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಗಳು ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ದೃಶ್ಯ. )